Sau mỗi lần cân, bạn chấm lên biểu đồ một
điểm tương ứng với số cân và tháng tuổi của bé. Nối dần các điểm chấm
đó, bạn sẽ có một biểu đồ cân nặng (còn gọi là biểu đồ tăng trưởng hay
biểu đồ phát triển). Nếu đường biểu diễn cân nặng đi lên có nghĩa là con
bạn tăng trưởng tốt.
Nhìn vào đường
biểu diễn này, bạn có thể phát hiện hiện tượng bé tăng cân chậm. Nguyên
nhân có thể là bữa ăn có nhiều gạo (nhiều bột hoặc cháo, cơm), ít thức
ăn động vật, đậu đỗ, rau xanh, dầu mỡ, khiến bé không đủ năng lượng cho
hoạt động và phát triển. Ở một số trẻ, sự chuyển hóa cơ bản tăng nên tuy
ăn nhiều mà cân nặng không tăng bao nhiêu. Những trẻ bị dị tật bẩm sinh
(như sứt môi, hở hàm ếch, bị bệnh tim tiên thiên...) nhiều khi được
chăm sóc nuôi dưỡng tốt mà vẫn tăng cân chậm. Với những trẻ này, cha mẹ
cần quan tâm bảo đảm đầy đủ số lượng và chất lượng bữa ăn của trẻ.
Đường biểu diễn cân nặng nằm ngang có nghĩa là cân nặng của con bạn không tăng.
Nếu không tăng cân trong hai tháng liền nghĩa là bé đã bị ngừng phát
triển. Đó là dấu hiệu chứng tỏ bé có vấn đề về sức khỏe hoặc được nuôi
dưỡng không tốt (như bú mẹ không đủ, ăn ít bữa, thức ăn nghèo chất dinh
dưỡng). Cũng có thể do bé được nuôi dưỡng tốt nhưng quá hiếu động, năng
lượng bị tiêu hao nhiều nên không thể lên cân.
Với
trẻ đang bú mẹ, tình trạng không tăng cân thường do trẻ không nhận đủ
sữa mẹ. Bạn cần xem có phải trẻ ngậm bắt vú không đúng, hoặc bú không
thường xuyên, số lần trẻ bú quá ít, thời gian mỗi cữ bú quá ngắn khiến
trẻ không nhận đủ phần sữa giàu chất béo ở cuối bữa bú hay không. Nếu
trẻ đang ăn dặm, cần cho ăn thêm bữa, ít nhất là 5-6 bữa một ngày. Bổ
sung rau xanh, hoa quả có màu đỏ, da cam để cung cấp thêm vitamin A, nên
cho thêm một ít dầu ăn vào bát bột hoặc cháo. Với trẻ dưới 3 tuổi, nên
cho ăn mỗi ngày 5-6 bữa. Ngoài các món như người lớn, cần cho trẻ thêm
một ít chất béo hoặc dầu ăn.
Với trẻ
mới ốm dậy, nhu cầu dinh dưỡng thường tăng lên, cần cho ăn thêm bữa ít
nhất trong một tuần để giúp trẻ mau hồi phục sức khỏe.
Đường biểu diễn cân nặng đi xuống nghĩa là bé bị sụt cân, phát triển không tốt.
Đây là dấu hiệu nguy hiểm, con bạn rất dễ bị các bệnh nhiễm khuẩn, nhất
là tiêu chảy và viêm phổi. Trẻ sụt cân có thể do bạn đã cho ăn sam quá
sớm (trước 4 tháng tuổi), bé không được bú đủ sữa mẹ hoặc ăn sam quá
muộn (sau 4-6 tháng tuổi), khiến bé không được cung cấp đầy đủ và đúng
lúc các chất dinh dưỡng.
Trong trường
hợp này, nếu con bạn dưới 4 tháng tuổi, nên cho bé tiếp tục bú mẹ. Nếu
con bạn đã ngoài 4-6 tháng tuổi, hãy tìm cách khuyến khích bé ăn nhiều
hơn, cho ăn thêm chất; bữa ăn hằng ngày cần có thêm rau xanh, hoa quả
chín. Cần quan tâm giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh ăn uống cho bé,
không để bé tiếp xúc với trẻ ốm. Nếu bé ốm hoặc biếng ăn vài ngày, nên
đưa đi khám bệnh và điều trị ngay.
BS Nguyễn Hưng Thịnh, Sức Khoẻ & Đời Sống